Μπαίνοντας το 1913, η λυκοσυμμαχία των Βαλκάνιων συνεταίρων γινόταν όλο και πιο επικίνδυνη. Στη Θεσσαλονίκη και στον περίγυρό της, από το Σούμποσκο (Αριδαία) μέχρι τη Νιγρίτα και το Πράβι (Ελευθερούπολη) οι προστριβές μεταξύ Ελλήνων και Βουλγάρων ήταν καθημερινές.
Ειδ, στην περιοχή Νιγρίτας, από το Τσάγεζι (Νέα Κερδύλλια) μέχρι το Όρλιακο (Στρυμονικό) και μέχρι την Ασπροβάλτα, έμελλε να λάβουν χώρα αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ ελληνικών και βουλγαρικών δυνάμεων:- Στις 16 Φεβρουαρίου 1913, φονική ΜΑΧΗ στο Τσάγεζι. Την ίδια μέρα δύο βουλγαρικοί λόχοι, υπό τον ταγματάρχη Χριστώφ, κατέφθαναν από τις Σέρρες στο Δημητρίτσι, ενώ κινητοποιούνταν και οι βουλγαρικοί λόχοι, στη Σακάφτσια (Λειβαδοχώρι) και στο Ξυλότρο (Αγία Παρασκευή). Αμέσως τίθενται σε συναγερμό οι τρεις ελληνικοί λόχοι της Νιγρίτας, το σώμα Προσκόπων και η πολιτοφυλακή, ενώ ο Γιαγκλής πηγαίνει στην Τσιαρπίστα (Τερπνή) και οργανώνει άλλη μια ισχυρή πολιτοφυλακή. Ο βουλγαρικός λόχος Νιγρίτας κάθεται σε αναμμένα κάρβουνα.
- Στις 17 Φεβρουαρίου, ο υπολοχαγός Γαρδίκας μεταβαίνει στο Δημητρίτσι, σε μια προσπάθεια «συνεννόησης» με τους Βουλγάρους, ενώ ο λόχος Σταυριανόπουλου τοποθετείται στα Πλατανούδια Τερπνής, φράζοντας τον δρόμο του Χριστώφ προς Νιγρίτα. Ο Βούλγαρος ταγματάρχης πηγαίνει μόνος του στη Νιγρίτα, ως «σύμμαχος», για να «διαβουλευτεί» με τον ομόλογό του, Λοχαγό Γαργαλίδη.
- Στις 18 Φεβρουαρίου, ο Γαρδίκας, μαζί με έναν Βούλγαρο υπίλαρχο, μεταβαίνουν στο Τσάγεζι για να «διευθετήσουν» τη διαφορά που οδήγησε στη φονική συμπλοκή της προπερασμένης ημέρας.
- Στις 19 Φεβρουαρίου, ο Γαργαλίδης πηγαίνει στο Ξυλότρο, για «διαβουλεύσεις» με τον Χριστώφ προς διευθέτηση της «παρεξήγησης».
- Στις 20 Φεβρουαρίου, αρχίζει η ΜΑΧΗ στα Πλατανούδια Τερπνής και η ΜΑΧΗ μέσα στη Νιγρίτα, οπόθεν διαφεύγει η μισή περίπου βουλγαρική δύναμη.
- Στις 21 Φεβρουαρίου, λήγει η ΜΑΧΗ μέσα στη Νιγρίτα όπου αιχμαλωτίζεται το υπόλοιπο της βουλγαρικής δύναμης, ενώ η ΜΑΧΗ στα Πλατανούδια, συνεχίζεται για άλλες δυο μέρες, μέχρι τα μεσάνυχτα της 23 Φεβρουαρίου. Οι Βούλγαροι αποσύρονται από το Ξυλότρο και τη Νιγκοσλάβη (Νικόκλεια) και συγκεντρώνονται στο Δημητρίτσι.
- Στις 24 Φεβρουαρίου, γίνεται στο Δημητρίτσι η τελευταία φονική ΜΑΧΗ.
- Τα χαράματα της 25 Φεβρουαρίου, υψώνονται οι λευκές σημαίες της ειρήνευσης, ενώ οι Βούλγαροι αποσύρονται από όλη την περιοχή Νιγρίτας.
Οι Βούλγαροι θα πάρουν τη ρεβάνς μετά από δύο περίπου μήνες: Στις αρχές Μαΐου 1913, μετά από εξίσου αιματηρές συμπλοκές, κατορθώνουν να εκδιώξουν τις ελληνικές δυνάμεις από όλη σχεδόν την περιοχή Παγγαίου, εκτός από μια στενή περιοχή στα νότια, που περιλάμβανε το λιμάνι των Ελευθερών.
Εκ των υστέρων, μπορούμε να κρίνουμε ότι οι όποιες ελληνικές ή βουλγαρικές νίκες ή ήττες, και το αίμα που χύθηκε εκατέρωθεν, πήγαν ΣΤΑ ΧΑΜΕΝΑ! Η τύχη της Νιγρίτας, της Ελευθερούπολης, της Θεσσαλονίκης και όλης της Μακεδονίας, κρίθηκε από τις αιματηρότατες μάχες Κιλκίς-Λαχανά, από 19 έως 21 Ιουνίου 1913.
[Στις φωτογραφίες, οι μετέπειτα στρατηγοί: Γαργαλίδης, Γαρδίκας, Σταυριανόπουλος]
